به گزارش سرویس فرهنگی مشرق به نقل از فارس، کم کم به روزهای پایانی فعالیت دولت دهم نزدیک می‌شویم، از این رو در این مجال نگاهی گذرا به وزرای فرهنگ و ارشاد اسلامی پس از انقلاب اسلامی به همراه کارنامه معاونان فرهنگی آنها خالی از لطف نیست که مشروح آن در ذیل می‌آید.

* از دولت موقت تا نخست‌وزیر شهید رجایی بدون معاون فرهنگی

«ناصر میناچی» وزیر تبلیغات و جهانگردی در دولت موقت مهدی بازرگان و از یاران علی شریعتی بود،‌ او از جمله افرادی است که در تهیه پیش نویس قانون اساسی جمهوری اسلامی نقش داشت. میناچی از زمان دولت موقت تا نخست وزیری شهید رجایی برسرکار بود، البته در این دوران معاون فرهنگی معرفی نشد و هرگز این وزارتخانه معاون فرهنگی نداشت.

* معرفی نخستین معاون فرهنگی ارشاد در دوران دولت رجایی و باهنر

«عباس دوزدوزانی» از نخست وزیری شهید رجایی تا نخست وزیری شهید باهنر سکان‌دار بود، وی از پایه گذاران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و اولین فرمانده رسمی کل سپاه بود. سپس در کابینه رجایی وزارت ارشاد را عهده‌دار شد. نماینده مجلس تهران و تبریز در دوره‌های اول دوم و سوم شد. از دیگر سمت‌های دوزدوزانی می‌توان معاون دکتر معین(وزیر علوم)، مشاور محمد خاتمی(رئیس جمهور). عضو و رئیس شورای شهر تهران در دوره اول شوراها و رئیس کانون زندانیان سیاسی قبل از انقلاب را نام برد. دوزدوزانی در حال حاضر با مقام کارشناس ارشد ریاست جمهوری بازنشسته است.

اما نخستین معاون فرهنگی در این دوران معرفی شد، بیژن نامدار زنگنه فعالیت خود را رسما در این معاونت آغاز کرد.

* زنگنه باز هم معاون فرهنگی ارشاد/ نگاهی به کارنامه

عبدالمجید معادیخواه از نخست وزیری شهید باهنر تا سال اول دولت میرحسین موسوی بر سر کار بود و باز زنگنه در این دوران هم معاونت فرهنگی ارشاد بود و پس از آن برای وزارتخانه‌های دیگر و سمت وزیری معرفی شد.

عبدالمجید معادیخواه (زادهٔ 1326 در قم) روحانی شیعه و سیاست‌مدار ایرانی است. او در نوجوانی به تحصیل علوم دینی(طلبگی)پرداخت و پس از گذراندن مقدمات عربی، ادبیات، فقه و اصول نزد استادان بنام آن زمان ، تا مرز نیل به درجه اجتهاد پیش رفت. در سالهای نخست پس از انقلاب قاضی شرع دادگاه انقلاب و بعدها وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت اول میرحسین موسوی بوده است.

وی در جریان مبارزات علیه رژیم پهلوی و سلطنت محمدرضا شاه پهلوی از سال 1346 تا زمان پیروزی انقلاب دو بار بازداشت ، دو بار تبعید به گنبدکاووس، سیرجان و جیرفت و سه سال و چند ماه زندان‌های قصر، اوین و قزل‌قلعه را تجربه کرد.

وی همچنین مؤلف کتب و آثار مکتوبی نیز هست و در روزنامه‌هایی به نوشتن تحلیل می‌پردازد. بیشتر آثار او به وسیله نشر ذره چاپ و منتشر شده است. نشر ذره، موسسه‌ای انتشاراتی متعلق به خود وی است که پسر وی، حسن معادیخواه، ریاست آن را به عهده دارد.

اما با منصوب شدن زنگنه به معانت فرهنگی بد نیست نگاهی هم به کارنامه او داشته باشیم تا اقداماتش را بررسی کنیم.

نگاهی به فعالیت‌های بیژن نامدار زنگنه اولین معاون فرهنگی ارشاد، او متولد شهر کرمانشاه است. وی دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته عمران از دانشکده فنی دانشگاه تهران است. وی به خاطر سابقه طولانی در وزارت به شیخ الوزرا معروف است. زنگنه از سال 1356 به عضویت هیأت علمی دانشگاه خواجه نصیر الدین طوسی درآمده و به تدریس در این دانشگاه پرداخت. زنگنه ابتدا در فاصله سالهای 1361 – 1359 به عنوان معاون فرهنگی وزیر ارشاد پا به دولت نهاد و سپس با عناوینی همچون اولین وزیر جهاد، نیرو و نفت در کابینه‌های میرحسین موسوی، اکبر هاشمی رفسنجانی و سید محمد خاتمی همکاری خود را با دولت ادامه داد.

وی تا 24 اسفند 1390 عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام جمهوری اسلامی ایران بود وی هم اکنون عضو بنیاد باران و عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی می‌باشد. زنگنه از اسفند 1385 تا مرداد 1387 به عنوان ریاست هیات مدیره شرکت هپکو فعالیت می‌کرد.

* خاتمی از برکناری معادیخواه تا دولت هاشمی وزیر ارشاد بود/ وزیری با تغییر سه معاون!

سید محمد خاتمی از برکناری معادیخواه تا دولت اول هاشمی رفسنجانی بر سر کار آمد گرچه در این دوران اقدامات چشمگیری صورت نگرفت، اما خاتمی سه معاون فرهنگی به نام‌های فریدزاده، صباح زنگنه و احمد مسجد جامعی داشت.

تنها نکته قابل ذکر کار مهم صباح زنگنه است او جزو بنیان‌گذاران نمایشگاه کتاب و نخستین رییس نمایشگاه بین‌المللی ‌کتاب تهران بود.

* از وزارت لاریجانی تا ریاست در صدا و سیما/ لاریجانی رفت میرسلیم آمد

اما پس از این دوره علی اردشیر لاریجانی از زمان استعفای خاتمی تا انتصاب به عنوان رئیس سازمان صدا و سیما در وزارت ارشاد مشغول به کار شد و احمد مسجد جامعی را که در دوره گذشته هم معاون فرهنگی بود ابقا کرد.

مصطفی میرسلیم با انتقال لاریجانی به این وزارتخانه آمد و وزیر ارشاد شد و تا پایان دوره دوم دولت هاشمی رفسنجانی بر سر کار بود و به عنوان وزیر در بهارستان خدماتی داشت. میرسلیم با علیرضا برازش و مسجد جامعی به عنوان معاونان فرهنگی در دوره‌های مختلف کار کرد.

تا این دوره احمد مسجد جامعی و بیژن نامدار زنگینه دوران تصدی‌گری بیشتری را در معاونت فرهنگی سپری کردند و حتی فعالیت مسجد جامعی در دوره‌های بعد نیز قابل ذکر است.

* حسب حال یک وزیر فراری!! دلیل برکناری استعفا یا استحقاق؟

اما وزیر فراری دوران اصلاحات نامی نیست جز «عطاءالله مهاجرانی» این وزیر نالایق در سه سال اول دوره نخست ریاست جمهوری خاتمی در بهارستان به عنوان وزیر ارشاد بود اما همچنان مسجدجامعی معاون فرهنگی بود ولی با استعفای مهاجرانی مسجد جامعی وزیر شد و او تا پایان دوره دوم ریاست خاتمی در پاستور وزیر ارشاد بود، مسجد جامعی که خود سالهای طولانی در سمت معاونت فرهنگی بود این بار بر مسند وزارت نشست و علی ‌اصغر رمضان‌پور و محمدعلی شعاعی در دو دوره معاونان فرهنگی‌اش معرفی شدند و به کار مشغول.

* دولت نهم و دهم؛ صفار هرندی و حسینی/ پرویز، دری و اسماعیلی معاونان فرهنگی

از این پس و از سال 1384 با انتخاب محمود احمدی‌نژاد به عنوان رئیس جمهور محمدحسین صفار هرندی از مجلس رای اعتماد گرفت و وزیر ارشاد شد و محسن پرویز هم به عنوان معاون فرهنگی‌اش شروع به فعالیت کرد، در این دوره نمایشگاه کتاب تهران از محل نمایشگاه بین‎المللی تهران به مصلای امام خمینی (ره) منتقل شد. اما در دوره دوم سید محمد حسینی وزیر دولت دهم معرفی و او هم بهمن دری اخوی را به جای پرویز معرفی کرد تا در طبقه سوم وزارت ارشاد به معاونت فرهنگی برود.

ولی پس از برگزاری نمایشگاه کتاب سال گذشته بهمن دری با وجود فشارها و آنچه خستگی از کار عنوان شد خانه نشینی را برگزید و وزیر به جای دری علی اسماعیلی را به عنوان سرپرست معاونت فرهنگی معرفی کرد تا امور حساس دایره نشر و کتاب بر زمین نماند و اسماعیلی را در ادامه رئیس نمایشگاه بیست و ششم معرفی کرد تا دولت پایان پذیرد.

اما چند روز پیش حسینی برای نمایشگاه سال آتی که همزمان با فعالیت دوره یازدهم ریاست جمهوری خواهد بود رئیس نمایشگاه کتاب را برگزید که واکنش رسانه‌ها را در بر داشت، اما وزیر دلیل این انتصاب را برعهده داشتن مسئولیت تا روزهای آخر در این وزارتخانه عنوان کرد.

* گمانه زنی وزیر ارشاد دولت روحانی/ از مطهری تا ...

از مرداد و حدود 50 روز دیگر دولت آتی کار خود را آغاز خواهد کرد و با معرفی کابینه و رای اعتماد از مجلس شورای اسلامی رسما وزاری دولت امید رهسپار وزارتخانه‌های متبوع خواهند شد.

اما گمانه‌زنی‌های فراوانی درباره سکان‌داری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بر سر زبان هاست و نام‌های متعددی عنوان می‌شود نام‌هایی چون، ‌علی مطهری، ‌احمد مسجد جامعی و حتی برخی به نام حسام‌الدین آشنا هم اشاره می‌کنند.